10 Teachings of Shri Guru Nanak Dev Ji in Punjabi Language – ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਦਸ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ
10 Teachings of Guru Nanak Dev Ji in Punjabi Language
ਸਤਿਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਗਟਿਆ ਮਿੱਟੀ ਧੁੰਧ ਜਗ ਚਾਨਣ ਹੋਆ
ਜਿਉ ਕਰ ਸੂਰਜ ਨਿਕਲਿਆ ਤਾਰੇ ਛਪਿ ਅੰਧੇਰ ਪਲੋਆ।।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਮੋਢੀ ਅਤੇ ਦਸ ਗੁਰੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1469 ਈ: ਨੂੰ ਰਾਏ ਭੋਇ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਨੂੰ ਹੁਣ ਗੁਰੂਦਵਾਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਵੱਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਵਿਚ ਲੀਨ ਰਹੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਜਿਹੇ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ( Teachings of Guru Nanak Dev Ji in Punjabi ) ਭੇਦ-ਭਾਵ, ਉਂਚ-ਨੀਚ ਅਤੇ ਜਾਤ-ਧਰਮ ਦੇ ਭਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ, ਨਿਮਰਤਾ ਅਤੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਦੇ ਸਿਧੇ ਮਾਰਗ ਵੱਲ ਪਾਇਆ। ਆਪ ਜੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਭਗਤੀ ਵਿਚ ਲੀਨ ਰਹੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਭੂ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਰਹੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਅਮੋਲ ਬਾਣੀ ਅੱਜ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਲੇਖ਼ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਦੱਸ ਸਿਖਿਆਂਵਾਂ (Guru Nanak Dev Ji Teachings in Punjabi Language) ਬਾਰੇ ਜਾਣਾਂਗੇ ਜੋ ਸੱਚ, ਸਮਾਨਤਾ, ਦਇਆ, ਨਾਮ ਜਾਪੁ, ਕਿਰਤ ਕਮਾਈ, ਵੰਡ ਛੱਕਣ ਅਤੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ – Shri Guru Nanak Dev Ji Lessons with Quotes
1- ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ (ਇੱਕ ਓਂਕਾਰ)- Oneness of God
“ਇਕ ਓੰਕਾਰ ਸਤਿਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥”
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ‘ਇੱਕ ਓਂਕਾਰ’ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਹੈ। ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦਾ ਇਹ ਉਪਦੇਸ਼ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਰਚਨਾ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਦਰਜ ਹੈ, ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਅਨਾਦਿ ਸੱਚ (ਸਤਿਨਾਮ), ਸਿਰਜਣਹਾਰ (ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ) ਅਤੇ ਡਰ ਅਤੇ ਵੈਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ (ਨਿਰਭਉ, ਨਿਰਵੈਰ) ਅਤੇ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ, ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ, ਸਰਵ-ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨੂੰ ਭਗਤੀ, ਚੰਗੇ ਕੰਮਾਂ ਅਤੇ ਸਿਮਰਨ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2-ਸਭ ਦੀ ਸਮਾਨਤਾ- Equality of All
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਜਾਤ-ਪਾਤ, ਧਰਮ, ਲਿੰਗ ਜਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਰੁਤਬੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵਿਤਕਰੇ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਆਪ ਜੀ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸਾਰੇ ਮਨੁਖਾਂ ਦਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ-ਪਿਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਇਸਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਬਨਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਪਦੇਸ਼ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਸੁੰਦਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ:-
“ਏਕੁ ਪਿਤਾ ਏਕਸ ਕੇ ਹਮ ਬਾਰਿਕ ਤੂ ਮੇਰਾ ਗੁਰ ਹਾਈ ॥”
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਇੱਕੋ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ, ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਚਾ ਜਾਂ ਨੀਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਸ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੰਕਾਰ ਅਤੇ ਹਉਮੈ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
3-ਕਿਰਤ ਕਰਨੀ- Honest Living
“ਘਾਲਿ ਖਾਇ ਕਿਛੁ ਹਥਹੁ ਦੇਇ ॥ ਨਾਨਕ ਰਾਹੁ ਪਛਾਣਹਿ ਸੇਇ ॥”
ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਸੁੰਦਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਦਾ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦੀ ਕਿਰਤ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਜੀਵਨ ਵੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਧੋਖੇ, ਬੇਈਮਾਨੀ ਜਾਂ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਨੈਤਿਕ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਕਮਾਈ ਕਰਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਦੋਂ ਇਮਾਨਦਾਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕਮਾਏ ਪੈਸੇ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਜੀਵਨ ਸਿਰਜਦਾ ਹੈ।
4-ਨਾਮ ਜਪਣਾ- Chanting the divine name
“ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥”
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਹੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸੱਚਾ ਸੁਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜਾਪ ਅਤੇ ਸਿਮਰਨ ਪੰਜ ਵਿਕਾਰਾਂ – ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਲੋਭ, ਮੋਹ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ (Main Teachings of Guru Nanak Dev Ji in Punjabi Language) ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾਮ ਜਾਪੁ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਿਰਦੇ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਅਨੰਦ ਨਾਲ ਭਰਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਧਾਰਮਿਕਤਾ, ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਪ੍ਰਤੀ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
5-ਵੰਡ ਛੱਕਣਾ- Sharing with the needy
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ (Guru Nanak Dev Ji Thoughts in Punjabi Language) ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਰਤ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪੈਸਾ, ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਰੋਤ ਜਮ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਨਾਲ ਵੰਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਉਦਾਰਤਾ ਅਤੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥਤਾ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
“ਘਾਲਿ ਖਾਇ ਕਿਛੁ ਹਥਹੁ ਦੇਇ ॥ ਨਾਨਕ ਰਾਹੁ ਪਛਾਣਹਿ ਸੇਇ ॥”
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇਹ ਸੁੰਦਰ ਸ਼ਬਦ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਕਮਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਮਾਰਗ ਤੇ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਲੰਗਰ ਪ੍ਰਥਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਲੰਗਰ ਵਰਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਾਤ, ਧਰਮ ਜਾਂ ਪਿਛੋਕੜ ਦੀ ਹੋਵੇ।
6-ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ- Selfless Service
“ਸੇਵਾ ਕਰਤ ਹੋਇ ਨਿਹਕਾਮੀ ॥ ਤਿਸ ਕਉ ਹੋਤ ਪਰਾਪਤਿ ਸੁਆਮੀ ॥”
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ, ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਧਰਮ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਹ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੁੱਖਿਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੇਣਾ, ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਜਾਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ। ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਸਾਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ, ਦਿਆਲਤਾ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
7-ਵਹਿਮਾਂ-ਭਰਮਾਂ ਅਤੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪੈਣਾ- Not falling into superstitions
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਕਾਰ ਰਸਮਾਂ, ਵਹਿਮਾਂ-ਭਰਮਾਂ ਅਤੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ, ਚੰਗੇ ਕਰਮ, ਕਿਰਤ ਕਮਾਈ ਅਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਕਰਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੱਕ ਸਿੱਧੀ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਬਿਨਾਂ ਸਮਝੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
“ਤੰਤੁ ਮੰਤੁ ਪਾਖੰਡੁ ਨ ਜਾਣਾ ਰਾਮੁ ਰਿਦੈ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ॥”
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਜਾਪ ਜਾਂ ਧਿਆਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਸਮੇਂ, ਸਥਾਨ ਜਾਂ ਦਿਸ਼ਾ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਗੋਂ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਾਨ ਜਾਂ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
8-ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ- Equality and respect for women
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਦਿਤੀ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿੜ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਸਨ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਤੀ ਪ੍ਰਥਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਬੁਰਾਈਆਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪਰਦੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੇ ਰਿਵਾਜ ਦਾ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ-
“ਭੰਡਿ ਜੰਮੀਐ ਭੰਡਿ ਨਿੰਮੀਐ ਭੰਡਿ ਮੰਗਣੁ ਵੀਆਹੁ ॥ ਭੰਡਹੁ ਹੋਵੈ ਦੋਸਤੀ ਭੰਡਹੁ ਚਲੈ ਰਾਹੁ ॥ ਭੰਡੁ ਮੁਆ ਭੰਡੁ ਭਾਲੀਐ ਭੰਡਿ ਹੋਵੈ ਬੰਧਾਨੁ ॥ ਸੋ ਕਿਉ ਮੰਦਾ ਆਖੀਐ ਜਿਤੁ ਜੰਮਹਿ ਰਾਜਾਨ ॥”
ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਇੱਜ਼ਤ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਆਪ ਜੀ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।
9-ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ- Practicing humility
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਸੱਚੀ ਮਹਾਨਤਾ ਨਿਮਰਤਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਮਰਤਾ ਸਾਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਜਾਂ ਹਉਮੈ ਸਾਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ‘ਮੈਂ’ ਦੀ ਭਾਵਨਾ, ਆਪਣੀ ਦੌਲਤ, ਗਿਆਨ, ਸ਼ਾਰੀਰਿਕ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਦੁਨਿਆਵੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਮਾਣ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਹਉਮੈ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
“ਮਿਠਤੁ ਨੀਵੀ ਨਾਨਕਾ ਗੁਣ ਚੰਗਿਆਈਆ ਤਤੁ ॥”
ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਮਿਠਾਸ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਸਾਰੀ ਚੰਗਿਆਈਆ ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਵਿੱਚ ਵਾਸ ਕਰਦਿਆਂ ਹਨ ਜੋ ਮਿੱਠੇ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਨਿਮਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨਿਮਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਪਾਣੀ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਵਗਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਵੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਜੀਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵੱਲ ਵਹਿੰਦੀ ਹੈ।
10-ਗੁਰੂ ਦਾ ਭਾਣਾ ਮੰਨਣਾ – Living in the God’s will
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕੇਵਲ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵ, ਪੌਦੇ, ਹਵਾ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਕੇਵਲ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੇ ਭਾਣੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰ ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਸਮਝ ਕੇ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਪਦੇਸ਼ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਸੁੰਦਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ।
“ਕਿਵ ਸਚਿਆਰਾ ਹੋਈਐ ਕਿਵ ਕੂੜੈ ਤੁਟੈ ਪਾਲਿ।।
ਹੁਕਮਿ ਰਜਾਈ ਚਲਣਾ ਨਾਨਕ ਲਿਖਿਆ ਨਾਲਿ।।”
ਸਤਿਗੁਰੂ ਸਾਨੂੰ ਜਿਸ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਸਾਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੱਚਾਈ, ਦਿਆਲਤਾ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਚੱਲਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹਉਮੈ (ਹੰਕਾਰ) ਅਤੇ ਸਵਾਰਥ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।
ਅੰਤਿਮ ਸ਼ਬਦ- Final Message of Guru Nanak Dev Ji in Punjabi Language
ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਦਸ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ (Guru Nanak Dev ji Lekh in Punjabi Language) ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੀਆਂ ਇਹ ਅਨਮੋਲ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚਾਈ, ਸਮਾਨਤਾ, ਦਇਆ ਅਤੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੀਆਂ ਇਹ ਅਨਮੋਲ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸੱਚਾਈ, ਸਮਾਨਤਾ, ਦਇਆ, ਨਾਮ ਜਪਨਾ, ਅਤੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਇਹਨਾਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ, ਅਸੀਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ (Biography of Guru Nanak Dev ji in Punjabi Language) ਵੀ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ।
“ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ, ਤੇਰੇ ਭਾਣੇ ਸਰਬੱਤ ਦਾ ਭਲਾ।”
Disclaimer: ਇਹ ਲੇਖ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਕੇ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ; ਜੇਕਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਰਹਿ ਗਈ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਖਿਮਾ ਕਰਨਾ ਜੀ ਅਤੇ ਲੇਖ਼ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੁਝਾਅ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨਾ ਜੀ।
Read More
Biography of Guru Nanak dev ji in Punjabi
Chhapar Mela in Punjabi Language
